Chất tiết tế bào gốc là gì?
Chất tiết tế bào gốc là chất có trong các thể tiết ngoại bào và được biết đến với tên gọi là exosome. Trong quá trình nuôi cấy, tế bào tiết ra nhiều chất tiết trong đó có các chất tăng trưởng tế bào và cả các chất điều hòa sinh trưởng mô, tế bào. Do vậy, exosome có chứa chất tiết từ tế bào đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học trên thế giới nhằm nghiên cứu phát triển thành các liệu pháp chữa nhiều bệnh khác nhau, trong đó có các thử nghiệm vai trò của exosome trong lĩnh vực tái tạo da.
Xem thêm: chăm sóc da buổi tối
Nguyên bào sợi là quần thể tế bào chính trong lớp hạ bì của da, chúng mất dần khả năng sản xuất collagen và tái tạo cấu trúc ma trận ngoại bào khi da bị lão hóa. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược Hoa Kỳ đã phê duyệt một ứng dụng lâm sàng tiêm nguyên bào sợi tự thân nhằm mục đích tinh chỉnh các đường nét trên khuôn mặt và làm chậm quá trình lão hóa da. Tuy nhiên, chất lượng các nguyên bào sợi tự thân này khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân và số lần tế bào cấy chuyển tăng sinh. Trong một nghiên cứu của Hu và cộng sự (2019), exosome thể hiện hiệu quả cao trong việc tổng hợp collagen và chống lão hóa trong điều kiện phòng thí nghiệm và mô hình động vật. Khi tiêm exosome vào da đã làm tăng biểu hiện procollagen type I và giảm đáng kể biểu hiện MMP-1, chủ yếu thông qua điều hòa giảm yếu tố hoại tử khối u (TNF-α) và điều chỉnh tăng yếu tố tăng trưởng dịch chuyển beta (TGF-β). Ngoài ra, exosome còn cho thấy hiệu quả làm tăng độ dày của da lên 20% và tăng sản xuất collagen lên 30%. Những kết quả này chỉ ra rằng các exosome có đặc tính chống lão hóa da và do vậy có khả năng ngăn ngừa và điều trị lão hóa da.
Việc sử dụng exosomes thực sự có lợi thế so với sử dụng tế bào. Thứ nhất, không có nguy cơ thải ghép từ hệ thống miễn dịch, điều này thường xảy ra khi các tế bào miễn dịch trong cơ thể chúng ta phản ứng với các tế bào có nguồn gốc một cơ thể khác đưa vào. Exosome chứa thành phần sinh học phân tử không phải là tế bào, vì vậy không cần phải khớp bệnh nhân để điều trị, và exosome có thể dễ dàng sử dụng phổ biến. Thứ hai, do kích thước rất nhỏ của exosome (nm) và có thể dễ dàng xâm nhập vào da thông qua áp lực nên các biện pháp trị liệu không cần phải xâm lấn hoặc chỉ cần sử dụng kim có kích thước cực nhỏ. Điều này có hiệu quả cao, phù hợp yếu tố thẩm mỹ và không mất nhiều thời gian hồi phục da sau khi trị liệu bằng exosome.
Xem thêm: Quy trình chăm sóc da thường
Hiện tại ở Việt Nam Đang có 1 số đơn vị tập trung nghiên cứu dưới hình thức như một viện nghiên cứu Y Sinh phi lợi nhuận nằm trong hệ thống chăm sóc sức khoẻ của họ. Mục tiêu hướng đến của họ là nghiên cứu là tập trung nghiên cứu theo hướng ứng dụng nhằm chuyển đổi nhanh các phát minh trong nghiên cứu khoa học cơ bản thành ứng dụng trong lâm sàng. Với phương châm là sáng tạo và sáng tạo hơn nữa, Viện nghiên cứu tập trung vào các mục tiêu:
Phát triển các liệu pháp y học trên cơ sở gen/ tế bào nhằm điều trị các bệnh nan y;
Sản xuất các chế phẩm thuốc (off-the-self) từ tế bào gốc;
Phát triển và kiểm định các công nghệ tế bào gốc;
Nghiên cứu các cơ chế phân tử và tế bào điều khiển quá trình tái tạo mô và điều hoà miễn dịch đóng vai trò quyết định đối với hiệu quả của các liệu pháp đã và đang phát triển;
Thiết lập hệ thống phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn GMP cho mục tiêu sản xuất tế bào gốc và tế bào miễn dịch.
Viện nghiên cứu tế bào gốc công nghệ gen tiên tiến của các một số doanh nghiệp trong nước đã và đang thực hiện các nghiên cứu đột phá trong lĩnh vực tế bào gốc & gen tại Việt Nam
Xem thêm: chăm sóc da mặt sau sinh
Nguồn tham khảo trong bài viết: Shiqi Hu et al, Needle-Free Injection of Exosomes Derived from Human Dermal Fibroblast Spheroids Ameliorates Skin Photoaging, ACS Nano (2019). DOI: 10.1021/acsnano.9b04384
